Tỉnh Thanh Hoá đang tích cực triển khai chính sách điều động cán bộ từ miền xuôi lên miền núi, với mục tiêu giải quyết tình trạng dôi dư cán bộ và khai phá tiềm năng của các vùng đất khó, giúp người dân thoát nghèo. Huyện biên giới Mường Lát, một trong những địa phương nghèo nhất cả nước, đang là điểm đến cho nhiều cán bộ trẻ.

Huyện Mường Lát có 8 đơn vị xã, nơi sinh sống của khoảng 41.000 nhân khẩu thuộc các dân tộc Thái, Mông, Dao, Khơ Mú, Mường, Kinh. Dù đã có nhiều chính sách hỗ trợ, vùng đất này vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất và sinh kế. Theo điều tra xã hội học mới nhất, hơn 65% hộ dân tại Mường Lát là hộ nghèo hoặc cận nghèo.

Các hộ dân ở Mường Lát phụ thuộc vào nông nghiệp nhỏ lẻ và chăn nuôi, nhưng thường gặp khó khăn do thời tiết và dịch bệnh. Một vấn đề đáng ngại khác là nhiều hộ dân không敢 vay vốn để phát triển kinh tế do sợ không có thu nhập để chi trả. Để giải quyết vấn đề này, Viện Nông nghiệp Thanh Hóa đã được giao nhiệm vụ khảo sát và đánh giá thổ nhưỡng, khí hậu của Mường Lát để tìm ra loại cây, con phù hợp với điều kiện địa phương.

Dự án trồng xoan, lát đã được triển khai từ năm 2011 nhưng không thành công do không phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng. Hiện tại, một số người dân đã bắt đầu thử nghiệm trồng cây quế để lấy tinh dầu, và chính quyền địa phương đang chỉ đạo kiểm lâm kiểm tra chất lượng tinh dầu. Ngoài ra, mô hình trồng cỏ chăn nuôi gia súc cũng đã được triển khai và mang lại giá trị kinh tế cho các hộ gia đình.

Để hỗ trợ cán bộ vùng xuôi lên núi công tác, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều chính sách và cơ chế hỗ trợ kịp thời. Mức hỗ trợ là 1,75 lần mức lương cơ sở mỗi người mỗi tháng đối với các trường hợp làm việc tại 38 xã thuộc các huyện vùng cao.

Ngày 31/7, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ký quyết định điều động 176 công chức từ các xã, phường có số lượng dôi dư đến nhận nhiệm vụ tại các xã vùng cao, miền núi đang thiếu nhân lực theo quy định. Thời gian điều động bắt đầu từ ngày 1/8/2025 và kéo dài trong 3 năm. Sau thời hạn trên, công chức sẽ được xem xét bố trí trở lại nơi công tác cũ, trừ khi có nguyện vọng tiếp tục làm việc tại địa bàn mới, hoặc được phân công nhiệm vụ khác phù hợp. Trong thời gian công tác, họ sẽ được hưởng đầy đủ chế độ, chính sách hỗ trợ theo quy định.

Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả để cải thiện hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế. Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực.

Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp. Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới. Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống.

Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số. Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp. Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện.

Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng. Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Sau khi thành lập các xã mới ở miền núi, vấn đề chăm sóc sức khỏe cho người dân đã trở thành ưu tiên hàng đầu. Tại các xã Trà Liên và Trà Đốc, lãnh đạo địa phương đã triển khai các hoạt động thăm hỏi nhằm nắm bắt tình hình và cải thiện điều kiện chăm sóc sức khỏe cho người dân vùng cao. Nhờ đó, người dân tại đây đã bắt đầu cảm thấy an tâm hơn khi khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế địa phương.

Điển hình như tại Trạm Y tế xã Trà Đốc, bà Hồ Thị Vân, một đồng bào Ca Dong, đã đến khám bệnh và nhận được sự tư vấn cũng như chăm sóc tận tình từ các y sĩ. Trước đây, khi chưa có các cơ sở y tế hiện đại, người dân thường phải tự hái lá rừng để nấu nước uống hoặc cúng bái thần linh khi đau ốm. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của các trạm y tế và chương trình chăm sóc sức khỏe dành cho người dân miền núi, nhận thức của người dân đã thay đổi hoàn toàn.

Theo bác sĩ Lại Thế Cơ, Trưởng trạm Y tế xã Trà Đốc, chương trình chăm sóc sức khỏe cho người dân miền núi đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc nâng cao đời sống và sức khỏe cho đồng bào. Việc triển khai các dịch vụ y tế tại chỗ không chỉ giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn với dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà còn giảm thiểu gánh nặng tài chính và thời gian đi lại.

Lãnh đạo xã Trà Liên và Trà Đốc đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến việc chăm lo sức khỏe cho người dân, đặc biệt là người cao tuổi và trẻ em đồng bào Ca Dong. Trong thời gian tới, họ sẽ tiếp tục kiến nghị và hợp tác với các cấp chính quyền để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho người dân, đảm bảo rằng mọi người đều có thể tiếp cận với dịch vụ y tế chất lượng và đầy đủ.

Như vậy, những nỗ lực của lãnh đạo các xã Trà Liên và Trà Đốc trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe đã góp phần cải thiện đáng kể cuộc sống của người dân vùng cao. Sự thay đổi trong nhận thức và tiếp cận dịch vụ y tế của người dân cũng là một tín hiệu tích cực cho tương lai phát triển của địa phương.

Trong những năm gần đây, việc xây dựng và nâng cấp hạ tầng tại các xã vùng sâu, vùng xa đã được chú trọng, mang lại nhiều thay đổi tích cực cho cuộc sống của người dân. Hệ thống điện, đường, trường, trạm được xây dựng và nâng cấp đồng bộ, giúp cải thiện đáng kể điều kiện sống và hoạt động sản xuất của người dân.

Những con đường đất đã được bê-tông hóa, nhựa hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại và giao thương của nhân dân. Trường học và trạm y tế cũng được xây dựng khang trang, đáp ứng nhu cầu học tập và chăm sóc sức khỏe của con em đồng bào và người dân. Việc đầu tư vào vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ giúp kích cầu phát triển toàn xã hội mà còn góp phần giảm bớt khoảng cách giữa các hộ gia đình giàu và nghèo.

Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả lâu dài, cần có sự đầu tư chung cho toàn vùng và đầu tư riêng cho từng đối tượng. Ông Điểu Điều, Trưởng ban Dân tộc Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai, cho rằng cần có sự đầu tư cho từng hộ gia đình để những hộ nghèo, cận nghèo có động lực vươn lên. Trước mắt, cần đầu tư con giống, nông cụ cho đồng bào. Về lâu dài, cần đầu tư nghề, đầu tư thay đổi tư duy, ý thức cho đồng bào để họ tự vươn lên.

Ông Điểu Điều cũng cho rằng cách xóa nghèo hiện nay, chỉ đơn giản là ‘dân nghèo cái gì thì cho cái đó’, không phải là giải pháp bền vững. Cần có những giải pháp lâu dài và bền vững để giúp người dân vùng sâu, vùng xa thoát nghèo và cải thiện cuộc sống.

Lâm Nhanh, một cán bộ đoàn của xã Lộc Hưng, tỉnh Đồng Nai, đã tiên phong trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng để nâng cao giá trị và mở ra hướng đi mới cho địa phương. Nhờ được Quỹ hỗ trợ nông dân hỗ trợ thêm 50 triệu đồng, anh đã chủ động chuyển đổi vùng đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng dưa lưới.

Hiện nay, anh đã hỗ trợ thêm 10 hộ dân khác trồng dưa lưới trên diện tích 10 ha. Mô hình của anh đã mang lại hiệu quả kinh tế cao và mở ra hướng đi mới cho người dân trong vùng.

Tại các xã biên giới như Tân Tiến, Thiện Hưng, Hưng Phước, trước đây hạ tầng y tế thiếu và yếu, nhưng nhờ được đầu tư các nguồn lực, trong đó có nguồn vốn của Chương trình phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi, đã tạo nên một hệ thống chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân ngày càng hiệu quả và chất lượng.

Trạm y tế của xã Hưng Phước đã có đủ hạ tầng kỹ thuật và khối phụ trợ, cũng như đủ thuốc trong danh mục thuốc chữa bệnh chủ yếu sử dụng tại trạm y tế xã theo quy định hiện hành. Khi hệ thống y tế được đầu tư đồng bộ, người dân vùng sâu, vùng xa có điều kiện tiếp cận các dịch vụ khám, chữa bệnh kịp thời, giảm bớt bệnh tật và nâng cao thể trạng và chất lượng cuộc sống.

Qua đó, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với vùng sâu, vùng xa, góp phần củng cố niềm tin của đồng bào đối với chính quyền.

Thông qua tín dụng ưu đãi, người dân có điều kiện đầu tư vào sản xuất, chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Chị Thị Geo, ở xã Đắk Nhau, năm 2022 được vay 50 triệu đồng từ nguồn vốn chính sách, đã mua một cặp bò giống và làm chuồng trại.

Đến nay, đàn bò của chị đã phát triển lên năm con, tạo nguồn thu nhập ổn định và giúp gia đình chị chính thức thoát nghèo. Những nguồn vốn chính sách của trung ương và địa phương như những cơn ‘mưa dầm’ thấm sâu vào đời sống đồng bào vùng sâu, vùng xa, từng bước thay đổi cuộc sống của người dân.