Trải qua hơn một năm thực hiện, hàng nghìn cán bộ công an đã không ngại nắng mưa, ngày đêm đi khắp các làng quê Việt Nam để thu thập mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ. Nhờ đó, hành trình “trả lại tên cho các Anh hùng” đã có những bước chuyển mình quan trọng với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và công nghệ gen tiên tiến.

Ngày 23/7/2024, nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn nút khởi động Ngân hàng Gen (ADN) thân nhân liệt sĩ chưa xác định thông tin và thân nhân liệt sĩ. Dự án do Bộ Công an đứng ra thực hiện, với sự đồng hành của GeneStory, đơn vị tiên phong trong việc tạo lập dữ liệu cho Ngân hàng gen. Sau tròn một năm, dự án đã thu được hơn 51.000 mẫu gen từ khắp mọi miền đất nước. Mỗi mẫu gen là một tia hy vọng, thắp sáng niềm tin cho những gia đình vẫn ngày đêm mong ngóng.

Đã có 16 gia đình tìm lại được hài cốt người thân, 16 liệt sĩ được trở về quê hương sau hàng chục năm nơi chiến trường xa. Trong số những gia đình tìm được người thân, có gia đình liệt sĩ Lương Bá Nho, người đã hy sinh vào năm 1970. Hài cốt của anh được tìm thấy tại nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ, tỉnh Gia Lai, sau hơn 50 năm mất tích. Sự kiện này không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình mà còn cho thấy hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ gen trong việc xác định danh tính liệt sĩ.

Giáo sư Vũ Hà Văn, nhà đồng sáng lập GeneStory, khẳng định rằng công nghệ gen tiên tiến sẽ giúp nối lại những mảnh ghép của quá khứ và hiện tại. “Mỗi một mẫu gen được thu thập hôm nay không chỉ là mẫu vật sinh học, mà còn là sự kết nối ký ức, sự nối dài của tình thân qua nhiều thế hệ.”

Dự án Ngân hàng Gen Việt Nam đặt mục tiêu thu thập 1 triệu mẫu gen từ thân nhân để xác định danh tính cho khoảng 500.000 liệt sĩ. Với sự hỗ trợ của các thuật toán AI và hệ thống dữ liệu tham chiếu đặc trưng của người Việt, dự án hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong việc xác định danh tính liệt sĩ và ứng dụng trong các lĩnh vực khác như chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa và y tế.

Trung úy Nguyễn Phạm Thành Nhân, một cán bộ công an xuất sắc, đã hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ phòng chống đua xe cùng tổ 363 Công an H.Hóc Môn vào cuối năm 2019. Gần 5 năm trôi qua, gia đình anh vẫn chưa thể vượt qua nỗi đau mất mát, đặc biệt là vợ anh – chị Phạm Thị Phương Loan. Chị Loan đang mang thai tháng thứ tư thì nhận được tin chồng gặp nạn. Mặc dù được gia đình động viên ở nhà chờ, nhưng chị vẫn không thể yên tâm. Khi biết anh không qua khỏi, chị Loan đã bần thần và không dám tin vào điều đang xảy ra.

Liệt sĩ Nguyễn Phạm Thành Nhân là con trai giữa trong gia đình có 3 anh chị em. Mẹ anh, bà Phạm Thị Duyên, cho biết đã định hướng cho con vào lực lượng vũ trang vì thấy con hiền lành và điềm đạm. Trung úy Nhân hy sinh để lại cho gia đình nhiều thương tiếc. Đồng đội, bạn bè, và giáo viên đã đến đông đủ trong ngày đám tang. Nhìn con dâu đang mang thai ngất lên ngất xuống, trái tim bà Duyên một lần nữa như bị bóp nghẹt.

Con trai của trung úy Nhân, Nguyễn Cao Trí, hiện đang điều trị bệnh ung thư máu. Chị Loan không thể đi làm, và mọi chi phí chỉ xoay quanh khoảng 10 triệu đồng tiền kinh doanh phòng trọ hàng tháng. Từ ngày trung úy Nguyễn Phạm Thành Nhân hy sinh, đồng đội cũ và Ban giám đốc Công an TP.HCM đã liên tục thăm hỏi, động viên gia đình, hỗ trợ phần nào chi phí điều trị cho con trai anh.

Chị Loan mong muốn con trai mình khỏe mạnh, không còn mong muốn gì hơn. Mọi vất vả, khó khăn khác, chị gánh được hết. Đại úy Nguyễn Xuân Nhiệm, nguyên Bí thư Đoàn thanh niên Công an H.Hóc Môn (cũ), cho biết trung úy Nguyễn Phạm Thành Nhân là một cán bộ năng nổ, nhiệt tình, gương mẫu, tận tụy với công việc và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Tại gia đình liệt sĩ Nguyễn Phạm Thành Nhân, Công an TP.HCM đã trang trọng tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ và trao Bằng Tổ quốc ghi công cho thân nhân liệt sĩ. Thiếu tướng Trần Đức Tài, Phó giám đốc Công an TP.HCM (nay đã nghỉ hưu), đã xúc động bày tỏ rằng dù đất nước đã hòa bình, vẫn còn biết bao cán bộ, chiến sĩ lực lượng công an nhân dân ngày đêm lặng thầm chiến đấu, tiếp tục hy sinh xương máu, tính mạng để mang lại cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho người dân.

Trong từng có tin về hoàn cảnh của gia đình liệt sĩ Nguyễn Phạm Thành Nhân, đồng đội và bạn bè đã luôn bên cạnh và hỗ trợ gia đình trong khó khăn. Sự hy sinh của trung úy Nhân là một mất mát lớn không chỉ với gia đình mà còn với lực lượng công an và cộng đồng.