Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một năm hoạt động, hơn 51.000 mẫu ADN thu nhận, 16 liệt sĩ vô danh được xác minh danh tính

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

Ngày nay, việc mất tài khoản Facebook do bỏ qua email khôi phục mật khẩu và cảnh báo đăng nhập từ thiết bị lạ không phải là một tình huống hiếm gặp. Nhiều người dùng thường không chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo về việc ai đó đang cố gắng truy cập trái phép vào tài khoản của mình. Thông thường, các vụ chiếm quyền truy cập tài khoản không xảy ra một cách bất ngờ mà có các dấu hiệu tiền triệu. Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất là nhận được email khôi phục mật khẩu từ Facebook mà không có yêu cầu hoặc cảnh báo đăng nhập từ thiết bị và địa điểm lạ.

Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường, người dùng cần thực hiện ngay các biện pháp để bảo vệ tài khoản Facebook của mình. Đầu tiên, thay đổi mật khẩu ngay lập tức nếu nhận được email đặt lại mật khẩu mà không phải do chính mình yêu cầu. Người dùng cũng nên thông báo với Facebook về việc này bằng cách nhấp vào liên kết ‘Cho chúng tôi biết’ trong email. Điều này giúp ngăn chặn việc truy cập trái phép và bảo vệ thông tin cá nhân.

Thứ hai, bật cảnh báo đăng nhập – một cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ tài khoản. Tính năng này giúp người dùng nhanh chóng phát hiện truy cập trái phép vào tài khoản. Để bật tính năng này, người dùng có thể thực hiện theo các bước sau: Mở ứng dụng Facebook, chọn ‘Menu’, sau đó chọn ‘Cài đặt và quyền riêng tư’, tiếp đến chọn ‘Cài đặt’, chọn ‘Trung tâm tài khoản’, chọn ‘Mật khẩu và bảo mật’ và cuối cùng chọn ‘Cảnh báo đăng nhập’. Người dùng cũng nên chọn tài khoản Facebook của mình và chọn ‘Thông báo trong ứng dụng’ để nhận cảnh báo.

Thứ ba, bật xác thực hai yếu tố để tăng cường lớp bảo vệ cho tài khoản. Người dùng có thể thực hiện điều này bằng cách truy cập vào mục ‘Mật khẩu và bảo mật’, chọn ‘Xác thực hai yếu tố’ và lựa chọn xác thực qua tin nhắn WhatsApp hoặc số điện thoại của mình. Điều này giúp ngăn chặn việc truy cập trái phép vào tài khoản ngay cả khi có người biết mật khẩu của bạn.

Cuối cùng, luôn cảnh giác và chủ động trong việc bảo vệ thông tin cá nhân là cách tốt nhất để giữ an toàn trên mạng xã hội. Chỉ với vài thao tác đơn giản, người dùng đã có thể bảo vệ tài khoản Facebook khỏi nguy cơ bị xâm nhập trái phép. Hãy luôn nhớ rằng bảo vệ thông tin cá nhân là trách nhiệm của mỗi người dùng.

Như vậy, người dùng Facebook cần phải cảnh giác và chủ động bảo vệ tài khoản của mình. Nếu gặp phải tình huống bất thường, hãy thực hiện ngay các biện pháp bảo vệ để ngăn chặn việc truy cập trái phép. Để biết thêm thông tin về cách bảo vệ tài khoản Facebook, người dùng có thể truy cập vào trang chủ của Facebook để tìm hiểu thêm.