Nghệ thuật truyền thống đang đứng trước một thách thức lớn trong việc tìm kiếm nghệ sĩ trẻ tài năng để kế thừa và phát huy giá trị di sản nghệ thuật quý báu này. Theo thống kê của Cục Nghệ thuật biểu diễn năm 2024, số lượng diễn viên trong độ tuổi từ 20-25 ở các đơn vị sân khấu trên cả nước chỉ chiếm 5,6%. Điều này đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào để giữ gìn và phát triển loại hình nghệ thuật đặc sắc này.
NSƯT Trần Quang Khải, Đoàn nghệ thuật Cải lương, Nhà hát sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam, cho biết rằng lực lượng diễn viên của đoàn hiện tại có độ tuổi trên 40 chiếm 64%. Điều này dẫn đến việc diễn viên già phải hóa trang vào vai diễn trẻ trong nhiều vở diễn. “Chúng tôi đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm diễn viên trẻ để kế thừa và phát huy giá trị của nghệ thuật Cải lương”, ông cho biết.
Nhiều năm qua, trường Đại học Sân khấu Điện ảnh không tuyển sinh nghệ thuật truyền thống, dẫn đến thiếu vắng nghệ sĩ trẻ trong các bộ môn như Tuồng, Chèo, Cải lương. Các đoàn nghệ thuật truyền thống dù có nhu cầu tuyển nghệ sĩ trẻ nhưng thiếu cơ chế linh hoạt và bị giới hạn bởi chỉ tiêu biên chế. Điều này khiến cho việc đào tạo và phát triển nghệ sĩ trẻ trở nên khó khăn hơn.
NSƯT Nguyễn Thị Lộc Huyền, Đoàn nghệ thuật Tuồng, Nhà hát sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam, cũng đồng tình rằng nhiều năm không có sinh viên theo học Tuồng và nhà trường không mở được lớp đào tạo. Phần lớn diễn viên đều đã trên 40, 50 tuổi. “Chúng tôi rất mong muốn có được sự hỗ trợ và cơ chế phù hợp để đào tạo và phát triển nghệ sĩ trẻ cho nghệ thuật Tuồng”, bà cho biết.
NSND Trịnh Thúy Mùi, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, cho rằng việc đào tạo một nghệ sĩ sân khấu nghệ thuật truyền thống đòi hỏi thời gian dài và cần có cơ chế hỗ trợ đặc biệt. Hiện nay, việc đào tạo sơ cấp, trung cấp gần như không có, và tuyển sinh cấp đại học khi các tài năng đã 18 tuổi trở lên là quá muộn. “Vấn đề lớn nhất là thiếu cơ chế phù hợp để thu hút người trẻ, mặc dù nhiều người trẻ có năng khiếu và tình yêu với nghệ thuật truyền thống”, bà nhấn mạnh.
NSND Lê Tiến Thọ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, khẳng định rằng cần có cơ chế đặc thù trong vấn đề đào tạo và hỗ trợ nghệ sĩ sân khấu truyền thống để họ sống được với nghề. “Chúng ta cần có sự thay đổi trong cơ chế chính sách và cách thức đào tạo đặc thù cho nghệ thuật truyền thống. Nếu không có sự hỗ trợ và cơ chế phù hợp, sẽ rất khó để tìm kiếm nghệ sĩ trẻ tài năng cho loại hình nghệ thuật đặc sắc này”, ông cho biết.
Tóm lại, để giải quyết vấn đề thiếu nghệ sĩ trẻ cho nghệ thuật truyền thống, cần có sự thay đổi trong cơ chế chính sách và cách thức đào tạo đặc thù cho nghệ thuật truyền thống. Cần có sự hỗ trợ và cơ chế phù hợp để thu hút người trẻ và đào tạo họ trở thành nghệ sĩ tài năng cho loại hình nghệ thuật đặc sắc này. Chỉ khi có sự thay đổi và hỗ trợ, nghệ thuật truyền thống mới có thể tiếp tục phát triển và kế thừa giá trị di sản nghệ thuật quý báu này.
Trong bối cảnh hiện nay, việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống đang trở thành một thách thức lớn. Tuy nhiên, với sự nỗ lực và quyết tâm của các nghệ sĩ, nhà quản lý và cơ quan chức năng, hy vọng rằng nghệ thuật truyền thống sẽ tiếp tục phát triển và tỏa sáng trong tương lai. Ví dụ, các nghệ sĩ trẻ đang được đào tạo và phát triển để trở thành những nghệ sĩ tài năng cho nghệ thuật truyền thống.
